GİRİŞ:
Bir önceki bölümde açıklanan Devre Analizi ile ilgili temel kavramların ardından, bu bölümde temel devre yasaları incelenecektir.
Temel devre yasalarının incelenmesi öncesinde, bu yasaların anlaşılmasında önemli yeri olan düğüm noktası, temel düğüm noktası, kol, çevre ve göz gibi kavramlar üzerinde durulmuştur.
Temel devre yasalarından biri olan Ohm Kanunu’na bir önceki bölümde yer verilmiştir. Kirchhoff’un yasaları olarak bilinen akım ve gerilim ile ilgili yasalar ise, çok önemli diğer temel yasalardır. Kirchhoff’un akım yasasına göre, bir düğüm noktasındaki akımların cebirsel toplamı sıfırdır. Bir başka deyişle, bir düğüm noktasına giren akımların toplamıyla çıkan akımların toplamı birbirine eşittir. Kirchhoff’un gerilim yasasına göre ise, bir devredeki herhangi bir kapalı yol üzerindeki gerilimlerin cebirsel toplamı sıfırdır.
Kirchhoff’un çok önemli bu iki yasası, bu bölümde tek düğümlü ve tek gözden oluşmuş devreler için uygulanmıştır. Bu sayede özellikle 3. bölümde verilen düğüm gerilimleri yöntemi ve çevre akımları yöntemi gibi önemli devre analiz yöntemlerinin altyapısının oluşturulması amaçlanmıştır.
Karmaşık yapıda bağlanmış devrelerde eşdeğer direncin ve eşdeğer kaynak hesabının yapılması da bu bölümde anlatılmaktadır. Son olarak gerilim ve akım paylaşım kurallarından bahsedilmektedir.
Burada sözü edilen kavram ve yasalar, Devre Analizi problemlerinde bir bütünü oluşturacak şekilde birbirleriyle bağlantılıdır. Bu kavram ve yasalar özellikle bundan sonraki anlatılacak konuların temelini oluşturmakta ve hemen her problemde mutlaka kullanılmaktadır. Bu bakımdan teoriden sonra verilen bol örneklerle konuların pekiştirilmesi amaçlanmıştır.
TANIMLAMALAR
Düğüm Noktası
iki ya da daha fazla devre elemanının bağlandığı noktaya düğüm noktası adı verilir. Buraya, basit düğüm noktası adı da verilir. Çünkü akımın bölünmesi olayı söz konusu değildir.
Temel Düğüm Noktası
Üç ya da daha fazla devre elemanının bağlandığı noktaya temel düğüm noktası adı verilir. Düğüm noktasından farklı olarak, burada akımın bölünmesi olayı söz konusudur.
Kol
iki düğüm noktası arasında kalmış parçaya kol denir. Başka bir anlamda, her bir devre elemanına kol denir.
Çevre
Devre elemanlarından bir defa geçmek koşuluyla herhangi bir düğüm noktasından başlanıp, başlanılan düğüm noktasına ulaşıldığında elde edilen kapalı yola çevre
adı verilir.
Göz
Herhangi bir kol tarafından kesilmeyen çevreye göz denir.
ÖRNEK: Aşağıda verilen devrede düğüm, temel düğüm, kol, çevre ve göz tanımlarını gösteriniz.
Çözüm :
Düğüm noktaları: A, B, C, D, E ve F noktaları olmak üzere altı adet düğüm noktası bulunmaktadır. Burada B ve F noktalarının kısa devreden dolayı o hat boyunca aynı düğüm noktasına karşılık geldiğine dikkat edilmelidir.
Temel düğüm noktaları: B, C, D ve F noktaları olmak üzere dört adet temel dü-ğüm noktası bulunmaktadır.
Kol: A-B, B-C, B-D, C-D, C-F, D-F, E-F ve A-E olmak üzere sekiz adet kol vardır.
Çevre: A-B-D-F-E-A, A-B-D-C-F-E-A, A-B-C-F-E-A, A-B-C-D-F-E-A, B-C-F-D-B,
B-C-D-B ve F-D-C-F olmak üzere yedi çevre bulunmaktadır. Çevrenin başlangıç noktası farklı seçilip, tekrar aynı noktaya gelindiğinde aynı tanıma ulaşılacağına dikkat edilmelidir.
Göz: A-B-C-F-E-A, B-C-D-B ve C-D-F-C olmak üzere üç göz bulunmaktadır.
Gözün başlangıç noktası farklı seçilip, tekrar aynı noktaya gelindiğinde aynı tanıma ulaşılacağına dikkat edilmelidir.
