[wpfp-link]
Maalesef Opamp’ların tarihi ile ilgili pek Türkçe içerik yok. Bu eksikliği kapatmak bize düştü. Bu konumuzda Opamp Tarihini ele alacağız.
Opamp tarihi:
1941 : Vakum tüplü opamp. İlk Opamp Bell Labaratuvarlarında Karl D. Swartzel Jr. tarafından bulundu. Genel amaçlı,yüksek kazançlı, eviren tip. İlk opampta 3 vakum tüpü kullanıldı. 90dB kazancı vardı. 2. Dünya savaşında opamp radar sistemlerinde kullanılarak değerli olduğunu kanıtladı.
1947: Evirmeyen girişli opamp. 1947 de , operasyonel amplifikatörler ilk kez Columbia University den Prof. John R. Ragazzini tarafından açıkça tanımlandı Bir not defterine çizilen opamp tasarımında 2 önemli değişiklik vardı. Giriş kısmında Triod(3 elektrotlu lamba) kullanılıyordu. Daha da önemlisi 2 girişli ilk opamp dizaynına sahip olmasıdır. (Bir giriş eviren, bir giriş evirmeyen).
1949: Chopper-stabilized op-amp. 1949, Edwin A. Goldberg tarafından tasarlandı.60- 400 hZ gibi hızlı hızlı bir oranda Dc gerilim ve Ground arasında anahtarlama yaparak, Dc sinyalden Ac sinyal elede ederdi. Sonra bu sinyal yükseltilir, doğrultulur, filtrelenir, opampın evirmeyen girişine verilirdi. Bu ilginç teknik kazancı çok artırdı. Ama ne yazık ki ticari opampların geliştirilmesiyle bu opamplar çok kullanılamadılar.
1953: İlk Ticari tip op-amp. 1953 de George A. Philbrick’ün araştırmalarıyla birlikte vakum tüplü oamplar K2-W modeliyle satılmaya başlandı. Büyük ölçüde tasarımı Prof. John R. Ragazzini’nin 1947 deki çalışmalarına dayanıyordu. Bu opamp içinde 2 adet vakum tüpü barındırıyordu.
1961: Entegre tipi op-amp. 1947 de transistörün doğumuyla ve 1954 de silikon transitörlerin kullanılmasıyla birlikte entegre konsepti uygulanabilir oldu. 1961 de ilk entegre tip opamplar yapıldı. Bu opampla küçük devre bordları üzerinde oluşturuluyordu. P45 modelinin 94 dB kazancı vardı ve ±15 V gerilim kullanıyordu.
1961: A varaktör köprü op-amp. Bu yıllarda Op-amp dizaynları çok farklı yönlere gitmiştir. Varaktör köprü opampları 1960 larda satılmaya başlandı. Çok küçük giriş akımları vardı. Şimdi bile genel amaçlı kullanım için ideal bir seçenektir.
1962: Modül tipi op-amplar. 1962de birkaç firma baskı devre şeklinde opamplar üretmeye başladı. Bu devreler modüler olarak başka devrelerle birlikte kullanılıyordu.
1963: A monolitik IC op-amp. 1963 de ilk monolitik opamp μA702 Bob Widlar tarafından üretildi. Artık nerenedeyse tüm modern opamplar monolitik entegre yapısında üretilirler. Yine de bu ilk monolitik opamp çok başarılı değildi. Düşük kazancı, dengesiz kaynak gerilimi vardı.
1968: μA741’in ortaya çıkışı . μA741 ile önceki μA702 ‘nin kötü tarafları düzeltildi. Entegrenin içinde 30pF kompanzasyon kondansatörü vardı. μA741 halen üretimdedir.. Elektroniğe büyük ivme kazandırdı. Amplifikatör tasarımları ona göre yapıldı. 741 ismini farklı üreticiler bile bu isimle kullandılar. (LM741, UA741)
1970: İlk yüksek hızlı, düşük giriş akımlı FET dizaynı. 1970 lerde Fet kullanılmaya başladı. 1980lerde FET lerin yerini MOSFETler aldı.
1972: LM324 – tek pakette 4 opamp. 1970 lerde entegre devrelerin içine birden fazla opamp yerleştirilebiliyordu. LM324 bunlardandı. Tek gövde içinde 4 adet opamp bulunuyordu. Monolitik opamp teknolojisinin üzerinde dayanıklılık ve daha birçok özelliklerinde iyileştirmeler yapıldı.
Son trendler. Analog devrelerde kaynak gerilimleri azaltıldı. (Dijital devrelerde de) ve düşük gerilimle çalışan opamplar geliştirildi. 3.3V ve ±5 V standart oldu. Opamplar daha yüksek kazanç için birbirine bağlanabilir oldu.
