Transistör seçimi nasıl yapılır?

Sitemizdeki birçok elektronik devrede genel amaçlı bipolar transistör kullanıyoruz.  Tabii bizim kullandıklarımız dışında da birçok değişik tipte transistör var. Bu konuda size doğru transistörü seçme konusunda yardımcı olmaya çalışacağız. Bu sayede daha az transistörün dumanını çıkartacaksınız 🙂

Transistörleri daha iyi tanımak için aşağıdaki yazılarımızı okuyabilirsiniz:

• Transistörler Nasıl Çalışır ?  Yusuf Hoca’dan video
• Transistör animasyonları
• Transistörler
• Transistörler İle Yükseltgeçler(1)

Transistörlerin bilmemiz gereken birkaç özelliği (parametresi) vardır.  Bütün bu parametreler Datasheet denilen kataloglarda listelenir. Datasheet’ler üreticiler tarafından hazırlanır ve malzeme ile ilgili bilinmesi gereken tüm bilgiler  bunlarda bulunur.  Bu bilgiler;

Malzemenin boyutları, elektriksel karakteristikleri,  örnek kullanım alanları vs.. dir.

Transistörlerin tüm özelliklerini bilmenize çoğu zaman gerek yoktur.  Sonuçta datasheetler her zaman elimizin altındadır. İnternetten, “BC237 datasheet” diye yazarsanız BC237 isimli transistörün özelliklerini inceleyebilirsiniz.

Esasen günümüzde mesele bir şeyi bilmek veya ezberlemek değildir. Tüm mesele ihtiyacımız olan şeyi nasıl bulabileceğimizi bilmemizdir.  Tabi ki; özellikle elektronik ile ilgilenen insanların orta seviyede de olsa İngilizce bilmesi gerekir.

Neyse konumuza geri dönelim. Aşağıdaki tabloda 2N3904 transistörü hakkında bazı bilgiler var. Bu bilgiler “2N3904 datasheet” diye aratırsanız karşınıza çıkacak bilgiler.

Bu bilgiler;

Maksimum kollektör – emiter ve kollektör- beyz gerilimleri; 40V ve 60V değerleri verilmiş. Emiter – beyz arası maksimum gerilim ise 6 V’u aşmamalı. Burada bu maksimum değerlerin aşılmamasında dikkat etmemiz gerektiği söyleniyor.

Transistörün sağlıklı çalışabilmesi için maksimum kollektör akımı 200mA i geçmemeli.  Bu şu anlama geliyor;

Teoride tüm ledler çalışırken 20mA akım çekerler.  Kollektör bacağına bağlayacağınız ledlerin toplam çektiği akım 200 mA ‘i geçmeyeceğine göre, en fazla 10 ledi seri bağlayabilirsiniz.  Daha fazlasında transistör aşırı ısınacak ve bozulacaktır.

Tranistrlerde önemli olan diğer bir etmen ise, DC akım kazancıdır. Datasheetlerde hFE olarak da geçer. (DC current gain).  Aşağıdaki tabloya bakalım:

Tablodan 10 mA lik kollektör akımı çekilirken kazancın 100 olduğunu görüyoruz.

Kazanç= Ic/Ib formülünden 100= 10mA/Ib hesabını yaparsak, beyz akımının 100nA olduğunu görürüz.  Bu hesaplama daha çok transistörün akım yükselteci olarak kullanıldığında yapılır.

Not: Bu konuda eksik yazılar olduğunu düşünüyorum. Bu konuyu daha iyi bilen bir arkadaşın, yorum veya iletişim kısmından eklemeler yapması gerekiyor. Konuya katkınızı bekliyorum.