Akımın geçmesine karşı gösterilen zorluğa verilen isimdir. Direnç büyüdükçe akıma karşı gösterildiği zorluk artacak dolayısıyla geçen akım azalacaktır.
Bir iletkenin (almaç-alıcı) uçlarına uygulanan gerilimle,alıcı (almaç) içinden geçen akım arasındaki U/I oranı daima sabittir. Yani bir devrenin gerilimi hangi oranda artarsa, akımı da aynı oranda artacaktır. Bu sabit sayıya “ elektrik direnci ” veya kısaca “ direnç “ denir ve R ile gösterilir.Aşağıda verildiği şekilde sembolize edilir.
Direnç türü davranış gösteren almaçlara ısıtıcı ve flamanlı lambaları örnek gösterebiliriz. Motorlarda akımın geçmesine zorluk gösterirler ancak onları direnç sınıfında değerlendiremeyiz
, yani dirençler için uyguladığımız kanunları motorlar ve bobinler için kullanamayız.
Dirençin birimi Ohm dur. Yunan alfabesindeki omega harfi ( W ) gösterilir. Ohm biriminin alt ve üst katları aşağıda verilmiştir.
| Megaohm | MW |
| Kiloohm | kW |
| Ohm | W |
Birimler 1000 er 1000 er büyür ve küçülürler.
1MW = 1000 kW
1kW = 1000 W
Dirençler devrelere seri , paralel ve karışık olarak bağlanır. Bu bağlama şekillerinde devrenin gösterdiği toplam direnç artar ve azalır , kısaca değişir.
Ohm kanunu formüllerini bir üçgen yardımıyla pratik olarak yazabiliriz.
Elektrikli ev aletlerinde kullanılan tüm ısıtıcılar,lambalar dirençlere örnektirler.
Direnç Renk Kodları
Renk kodlarını kolayca öğrenebilmek için kullanılan şifre; “SoKaKTa SaYaMaM GiBi”
4 Bantlı Isıtıcı
Resimdeki gibi üzerinde 4 renk bulunan dirençlerin değeri okunurken, 1. ve 2. renklerin karşılığı yan yana yazılıp, çıkan değer, 3. rengin çarpan değeri ile çarpılır. Çarpım sonucu çıkacak değer direncin ohm olarak değeridir. 4. renk ise tolerans değeridir.
56 x 10kΩ = 56 x 10.000 Ω = 560.000 Ω = 560 kΩ ± %5
5 Bantlı Isıtıcı
Resimdeki gibi üzerinde 5 renk bulunan dirençlerin değeri okunurken, 1. 2. 3. renklerin karşılığı yan yana yazılıp, çıkan değer, 4. rengin çarpan değeri ile çarpılır. Çarpım sonucu çıkacak değer direncin ohm olarak değeridir. 5. renk ise tolerans değeridir.
237 x 1Ω = 237 Ω = 237 Ω ± %1
Dirençler değişik değerlerde yapıldıkları gibi değişik tolerans değerlerinde de yapılır. Tolerans, direncin üzerinde belirtilen değerinin ölçüldüğünde hangi değerler arasında olabileceğini gösterir. Aynı renk kodlu birkaç direnç ölçüldüğünde farklı değerler çıkabilir. Bu fark toleranslardan ileri gelmektedir.
Kahverengi-siyah-kırmızı-gümüş yaldız renklerine sahip bir direncin değeri 1000 ohm dur. Ancak direncin tolerans değeri gümüş yaldız olduğundan bu direnç ± %10 değer değiştirebilir. Buna göre direncin ölçümünde hangi değerler arasında olabileceğini görelim. Bunun için 1000’in %10’u bulunur. Bu değer 100 dür. Bu değer 1000 ile toplanır ve 1000’den çıkarılır.
1000-100=900 & 1000+100=1100
Kısaca ± %10 toleranslı 1000 ohm’luk direnç ölçüldüğünde 900 ile 1100 ohm arasında olabilir.
