Yazıma başlamadan önce şu dipnotu vermeyi uygun gördüm,radarın temelinin Doppler effect kanunundan geldiğini ve eğer bu yazıdan önce Doppler effecti araştırığ okumanızı öneririm…
Pratikte Radar Denklemi
Gönderilen güç
01.png)
01.print.png)
Radarın gönderici devrelerinde kullanılan tüpler aynı özelliklere sahip değildirler. Bunlar ne kadar düşük toleranslarda imal edilmiş olsalarda, gönderdikleri güç miktarında farklılıklar meydana gelir. Bu nedenle ulaşılabilecek menzil değerlerinde sapmalar kaçınılmazdır.
Hatırlayınız: Bu formülün en önemli özelliği içinde ki değerin 4. dereceden kökünü vermesidir!
Gönderilen güç dışında kalan diğer bütün faktörleri bir seferlik sabit olduklarını kabul edelim ve bu faktörlerin hepsini (Kx) adlı bir katsayı içinde toplayalım:
Buradan şuna varabiliriz: Eğer menzili iki katına çıkarmak istersek göndereceğimiz gücü iki katına çıkartmak yetmiyor, gücü 16 katına çıkartmalıyız!
Buradan şuna varabiliriz: Eğer menzili iki katına çıkarmak istersek göndereceğimiz gücü iki katına çıkartmak yetmiyor, gücü 16 katına çıkartmalıyız!
Azami menzil değerlerinde ki sapmaları şimdi daha iyi anlayabiliriz: Eğer Rus yapımı „Spoon Rest” tipi 160 kW gücünde 250 km menzile sahip bir radarın müsaade edilen sınırlar içinde 250 kW a kadar dalgalandığını düşünelim acaba bu güç artışı menzili 270 km ye kadar çıkartmaya yetecek mi?
02.png)
02.print.png)
Aşağıda ki eşitlikten görüyoruz ki 250 kW gücte ki menzil 279 km dir 250km(160 kW)· 1,118 = 279,5 km(250 kW) ve bu değere öngörülen dalgalanma içinde varabiliyoruz!
Gerçekte, bu değerlere disk tipi vakum tüplerin gönderim güçlerinin frekansa bağımlı olması nedeniyle 180 ila 240 kW arasında ulaşabiliyoruz (geniş bir aralık).
03.png)
03.print.png)
Bu konuya bir de farklı bir yönden yaklaşalım: Gönderim gücü onaltıda biri oranında azalmış olsun (örneğin onaltı çıkış tüpünden biri arızalanmış olsun), pratikte bunun azami menzil üzerinde ki etkisi ihmal edilebilir (sadece 2% den düşük bir menzil kaybı):
Alıcının duyarlılığı
Gönderilen gücün dışında biraz da alınan asgari güçten bahsedelim: Asgari güç 4. dereceden kök ifadesinin içinde ama payda da bulunuyor. Burada şunu söyleyebiliriz: Asgari gücün azalması, azami menzilin artmasına yol açacaktır.
Her alıcı cihazın pekala çalışabildiği bir belirli asgari güç değeri vardır. Radar teknolojisinde çalışılabilmeye müsaade eden bu en düşük değere sıklıkla MDS – Minimum Discernible Signal [Ancak Sezilen En Düşük Sinyal Seviyesi] denilir. Tipik radar MDS yansıma değerleri 104 dBm – 110 dBm arasında değişir.
Anten Kazancı
Anten kazancının karesi 4. dereceden kök işaretinin içinde yer alıyor.
Hatırlayalım, bir anten hem sinyal gönderilirken ve hem sinyal alınırken de kullanılmaktadır.
Anten kazancının dörde katlanması, azami menzili iki katına çıkartıyor.
Ve şimdi VHF bandında çalışan bir radara ait somut örnek:
Rus yapımı P-12 tipi (yagi anten dizisi: G = 69) bazen P-14 tipi (aynı frekansta, parabolik çanak anten: G = 900) üzerine monte edilerek beraber çalıştırılır. Bu kombinasyon bazen şaka yollu „P–13” olarak ta anılır. Radar denklemimize uygun olarak azami menzilin artması gerekir.
04.png)
04.print.png)
(Kök 4. kuvvette idi, ama kazanç G kök ifadesi altında karesi olarak yer aldığından kök ifadesi 2. kuvvete indirgenebilir ve kazanç yalın olarak karekök altında kalır.) Fakat anten çok daha büyüdükçe besleme hatlarının uzunluğu da artar. Hat kayıpları ve anten ayarsızlıklarından gelen kayıplar öbür taraftan menzilden gelen artışın yarısının kaybolmasına sebep olur. Bununla beraber: Kayıplar ve hat uyumsuzlukları düşüldükten sonra,elde edilen yaklaşık net 1.6 katında azami menzildeki bir kazanç, hiç de küçümsecek bir kazanç değildir. Sıra diğer bozucu etmenlere geldi: Çok sayıda şüpheli nesne algılamaları (menzil aşımı).
